İşçilik alacaklarından gerçek işveren veya organik bağ içinde olan tüm işverenler sorumludur.

9. Hukuk Dairesi         2014/25784 E.  ,  2015/31195 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ : İSTANBUL ANADOLU 15. İŞ MAHKEMESİ
TARİHİ : 25/06/2014
NUMARASI : 2013/1361-2014/379

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla mesai, asgari geçim indirimi ve yıllık izin ücreti alacaklarının ödenmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle, kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların, aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Taraflar arasında giydirilmiş ücret hesabına yol ve yemek ücretinin dahil edilip edilmeyeceği tartışma konusudur.
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda yol ve yemek ücreti giydirilmiş ücrete eklenmiştir. Dairemizce temyiz incelemesi yapılan davalı işverene ait bağlantılı 2014/15883 ve 2014/24707 esas sayılı dosyalarda dinlenen tanıklarca yol ve yemek bedelinin ödenmediği belirtilmiştir. Bu dosya davacı tanıklarından Y.. B..’nin “servis yok, öğle yemeğini belediyede yiyorduk, aylık akbilde verilmiyordu” şeklinde soyut beyanı ispata yeterli olmadığından yol ve yemek bedellerinin giydirilmiş ücrete dahil edilmesi hatalıdır.
3- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 19 ve 6100 sayılı HMK.’un 33. maddeleri uyarınca yargıç tarafların hukuki nitelendirmesi ile bağlı değildir. Yargıç aradaki sözleşmesel ilişkiyi yorumlar, sözleşme türünü ve içeriğini kendisi belirler. Tarafların gerçek ve ortak iradelerini esas alır, aradaki hukuki ilişkiyi tespit eder.
Organik bağ ilişkisinde işveren sıfatı olan tüzel kişinin, işçinin iş sözleşmesinden veya iş kanunundan doğan haklarını kullanmasının engellenmesi için temsilde farklı kişiliklere yer vermesi söz konusudur. Bu durumda tüzel kişinin bağımsızlığı sınırlanır ve organik bağ içinde olunan kişi ile özdeş kabul edilir.
Bu anlamda; tüzel kişilik hakkının kötüye kullanılması, kanuna karşı hile, işçiye zarar verme(haklarının alınmasını engelleme), tarafta muvazaa(hizmeti kendisine verdiği halde başka bir kişiyi kayıtta işveren olarak gösterme) ve namı müstear yaklaşımı nedeni ile dolaylı temsil söz konusudur. Bu durumların söz konusu olduğu halde tüzel kişilik perdesinin aralanması sureti ile gerçek işveren veya organik bağ içinde olan tüm işverenler sorumlu tutulmaktadır. Organik bağ ise şirketlerin adresleri, faaliyet alanları, ortakları ve temsilcilerinin aynı olmasından, aralarındaki hukuki ilişkilerin tespitinden anlaşılır.
Çalışma hayatında işçinin sigorta kayıtlarında yer alan işverenin dışında başka işverenlere hizmet verdiği, yine işçinin bilgisi dışında birbiri ile bağlantısı olan işverenler tarafından sürekli giriş çıkışlarının yapıldığı sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bu gibi durumlarda, Dairemiz “şirketler arasında organik bağ” dan söz edilerek kıdem tazminatına hak kazanma, hesap tarzı yönlerinden aralarında bağlantı bulunan bu işverenlerin birlikte sorumluluğunu kabul etmektedir (Yargıtay 9.HD. 26.3.1999 gün 1999/18733 E, 1999/6672 K.).
Somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının .. Tem Gıda Elektrik Mak. Teks. Servisi Hiz. San. Ltd. Şirketindeki çalışması ile tüm firmalardaki çalışması seçenekli hesaplanmıştır. Mahkemece gerekçe belirtilmeksizin, sadece .. Tem Gıda Elektrik Mak. Teks. Servisi Hiz. San. Ltd. Şirketindeki hizmet süresi kabul edilmiş ise de, davacının son alt işveren .. Tem Gıda Elektrik Mak. Teks. Servisi Hiz. San. Ltd. Şirketinden önce .. Temizlik Ltd. Şirketinde çalıştığı anlaşıldığından davalı .. Tem Gıda Elektrik Mak. Teks. Servisi Hiz. San. Ltd. Şirketi ile dava dışı .. Temizlik Ltd. Şirketi arasında işyeri devri, organik bağ veya .. Temizlik Ltd. Şirketinin davalı Belediyenin alt işvereni olup olmadığı incelenmeksizin eksik araştırmayla sonuca gidilmesi hatalıdır.
Mahkemece davalı .. Tem Gıda Elektrik Mak. Teks. Servisi Hiz. San. Ltd. Şirketi ile dava dışı .. Temizlik Ltd. Şirketinin kuruluştan beri tüm ticaret sicili kayıtları, SGK kayıtları, işyeri adres bilgileri, ortak bilgileri, varsa ortak değişikliğine ait kayıtları getirtilerek sonuca gidilmelidir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 04/11/2015 gününde oybirliği ile karar verildi.