Malın ayıplı olması durumunda, tüketici sözleşmeden dönme ve ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme seçimlik haklarını ancak satıcıya karşı kullanabilir.

3. Hukuk Dairesi         2021/8941 E.  ,  2022/656 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :TÜKETİCİ MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tüketici hakem heyeti kararına itiraz davasının mahkemece yapılan yargılaması neticesinde davanın reddine dair kesin olarak verilen hükmün Adalet Bakanlığınca kanun yararına bozulması istenilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, davalının, şirketin bayisi olan …Yatak ve Mobilya Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti’den 31.07.2019 tarihinde 1.800,00 TL bedelle 140×190 ölçüsünde … Model yatak satın aldığını, bu yatağın kendisini terlettiği iddiası ile hem şirketleri hem de bayi olan …Şirketi aleyhine hakem heyetine bedel iadesi talebi ile şikayette bulunduğunu, bir kısım mağazaların şirket tarafından işletilmekte olduğunu, ancak çoğunluğunun ise 3. kişi şahıs ve şirket ait bayilerce işletildiğini, davalının şikayete konu yatağı şirketten değil, şirketin İzmir ilindeki bayiliğini yapmakta olan …şirketinden satın aldığını, kendilerine karşı söz konusu seçimlik hakkı kullanamayacağını belirterek Karşıyaka İlçe Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığı’nın 27.11.2019 tarih ve 051020190003370 karar sayılı kararın iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, davalının ürünü davacının alt şubesi olan yerden aldığı, hakem heyeti kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Adalet Bakanlığının 13/12/2021 tarihli yazısında; davalı tüketicinin satın aldığı malın ayıplı olduğu iddiasıyla sözleşmeden dönme seçimlik hakkını yalnızca satıcı dava dışı …Yatak ve Mobilya Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti’ye karşı ileri sürebileceği, davacı üretici …Sünger Sanayi Anonim Şirketine ise husumet yöneltemeyeceği göz önünde bulundurularak, Karşıyaka İlçe Tüketici Hakem Heyeti kararının iptali için açılan davada mahkemece yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı bulunduğu ileri sürülerek; kararın, 6100 sayılı HMK’nın 363 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca kanun yararına bozulması talep edilmiştir.
Dava, malın ayıplı olmasından kaynaklanan sözleşmeden dönme ve bedel iadesi talebine dair olarak tüketici hakem heyetinin başvurunun kabulüne yönelik verilen kararının iptali istemine ilişkindir. Davalı, tüketici hakem heyetine başvurarak malın ayıplı olduğu iddiasıyla sözleşmeden dönme ve bedel iadesi talebinde bulunmuş, davacı üretici şirket ise sözleşmeden dönme ve bedel iadesi talebinin muhatabının tarafı olmadığını, üretici firma olduğunu ve satıcıya karşı ileri sürülmesi gerektiğini savunarak tüketici hakem heyeti kararının iptalini istemiştir. Uyuşmazlık; malın ayıplı olmasından kaynaklanan sözleşmeden dönme ve bedel iadesi seçimlik hakkının satıcı dışındaki üretici firmaya karşı ileri sürülüp sürülmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
6502 sayılı yasanın 11. Maddesinde ayıplı mal tesliminde tüketicinin seçimlik hakları düzenlenmiş olup, buna göre, malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici; a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. (2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir, düzenlemesi yer almıştır.
Yasanın 11/4. maddesi “Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur. Ancak, bu Kanunun 58 inci maddesi uyarınca çıkarılan yönetmelik eki listede yer alan mallara ilişkin, tüketicinin ücretsiz onarım talebi, yönetmelikte belirlenen azami tamir süresi içinde yerine getirilir. Aksi halde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.” ve 56/3. maddesi ise “Tüketici bu Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen seçimlik haklarından onarım hakkını kullanmışsa, malın garanti süresi içinde tekrar arızalanması veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması veya tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması hallerinde 11 inci maddede yer alan diğer seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcı tüketicinin talebini reddedemez. Bu talebin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.” hükümlerine amirdir. Bu maddeler bir bütün halinde değerlendirildiğinde; seçimlik hakları sınırlı sayı ile kanunda düzenlenmiş olan tüketici bu seçimlik haklarından “satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme” ve “Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,” seçimlik haklarını ancak satıcıya karşı kullanabilecektir.
O halde, mahkemece, yukarıda açıklanan yasa hükümlerine göre davalının sözleşmeden dönme seçimlik hakkını davacı üreticiye karşı ileri süremeyeceği kabul edilerek söz konusu seçimlik hak bakımından davacı üretici …Sünger Sanayi Anonim Şirketi’ne husumet yöneltemeyeceği değerlendirilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde yanılgılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olduğu anlaşıldığından Adalet Bakanlığının bu yöne ilişen kanun yararına temyiz talebinin kabulü gerekir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Adalet Bakanlığının HMK’nın 363 üncü maddesinin birinci fıkrasına dayalı kanun yararına temyiz talebinin kabulü ile kararın sonuca etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, aynı maddenin üçüncü fıkrası uyarınca gereği yapılmak üzere bozma kararının bir örneğinin ve dava dosyasının Adalet Bakanlığına gönderilmesine, 07.02.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.