Haksız rekabetin men’i ve haksız rekabet sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin karar.

11. Hukuk Dairesi         2019/626 E.  ,  2019/8176 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ


TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 14/09/2017 tarih ve 2013/679 E- 2017/663 K. sayılı kararın davacı vekili ve davalı …Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin kabulüne-kısmen kabulüne dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi’nce verilen 25/10/2018 tarih ve 2018/270 E- 2018/1103 K. sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalı …Ş. vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili asıl davada, müvekkili şirket ile davalılardan Alternatif İnşaat Mühendislik A.Ş arasında 29/11/2011 tarihinde kira sözleşmesi akdedildiğini ve bu sözleşme ile Çankaya’daki taşınmaz üzerinde inşa edilecek olan binanın, hastane olarak kullanım hakkının müvekkiline bırakıldığını, kira sözleşmesine konu edilen ve tüm projeleri müvekkili tarafından hazırlattırılan taşınmazın, gerek teknik özellikleri gerekse bulunduğu konumu sebebiyle nitelikli bir taşınmaz olup, bu durumu fark eden müvekkilinin böyle bir bölgede hastane açma fikriyle ortaya çıktığını, rakiplerine karşı çok büyük bir üstünlük elde etme imkânına kavuştuğunu, taşınmaz üzerinde hastane işletilmesi, kurulması için müvekkilinin bu konudaki teknik bilgi ve tecrübesini yoğun bir biçimde kullandığını, projenin uygulanabilmesi ve açılacak hastanenin tanıtımı için birçok firma ile sözleşmeler akdettiğini, hastanenin tanıtımı amacıyla kataloglar bastırıp, çeşitli tanıtım masrafları yaptığını, Sağlık Bakanlığı, Belediye, Atom Enerjisi Kurumu ve sair idari merciler nezdinde birçok başvurunun müvekkili tarafından yürütülüp maliyetinin de müvekkili tarafından karşılandığını, ancak davalı … Ltd. Şti’nin, diğer davalının yönlerdirmesi ile kira sözleşmesini haksız gerekçelerle tek taraflı olarak feshederek, aynı taşınmaz için davalı … ile kira sözleşmesi akdediğini, ayrıca, müvekkili şirketin söz konusu hastahane projesine ilişkin bilgilere vakıf 2 işçisinin davalılarca ayartılarak Memorial’da işe alındığını, davalıların eylemlerinin haksız rekabet niteliğinde olduğunu ileri sürerek, davalıların haksız rekabet teşkil eden davranışlarının tespitine, bu davranışların men’i için; davalıların ayrı veya müştereken, dava konusu taşınmaz üzerinde hastane niteliğindeki ticari işletme faaliyetinden men edilmelerine, taşınmaz üzerindeki yapıda uygulanan hastane projesinin ortadan kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiş, birleşen davada ise, asıl davada husumeti kabul edilebilir bir yanılgı sebebiyle Memorial Teşhis Ve Tedavi Hizmetleri A.Ş’ye yönelttiklerini, haksız rekabet niteliğinde eylemleri gerçekleştiren firmanın …olduğunu belirterek, aynı iddialarını tekrar etmiş ve neticeten, haksız rekabet teşkil eden davranışların menine, dava konusu taşınmaz üzerinde hastane niteliğindeki ticari işletme faaliyetinden men edilmesine, taşınmaz üzerindeki yapıda uygulanan hastane projesinin ortadan kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl ve birleşen davalarda, davalılar davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince, iddia, savunma ve bilirkişi raporu doğrultusunda, davacı ile davalı … Müh AŞ arasında 29/11/2011 tarihli kira sözleşmesi imzalandığı, bu sözleşme ile davacının davalıya ait taşınmazın hastane olarak planlanması ve faaliyete geçirilecek olan hastane işletmesinin nitelik olarak şekillendirilmesi ile yapılacak proje ve işlerin kararlaştırıldığı, kira sözleşmesinin imzalanmasından ve davacı yanca taşınmazın hastane olarak faaliyete geçirilmesi amacıyla bir kısım tadilat ve inşaat işlerinin yapılmasından sonra sözleşmenin davalı … tarafından feshedildiği ve taşınmazın birleşen dava davalısı İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş.’ye kiralandığı, halen taşınmazın İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş. tarafından hastane olarak işletildiği, kiralayan davalı … Müh A.Ş.’nin dava konusu inşaata önce davacıdan bağımsız bir şekilde farklı bir amaçla başladığı, daha sonra davacı kiracı ile görüşmeler sonunda imar ve plan değişikliği ile birlikte, ilk projenin tadil edilerek hastane projesine dönüştürüldüğü, böylelikle binanın hastane olarak yapılması konusunda kiralayan davacının doğrudan etkili olduğu ve bu değişimin iş hanı inşaatını sürdürmekte olan davalı … Müh A.Ş.’ye davacı tarafından sunulan teklifin bir sonucu olduğu, davalı … Müh A.Ş.’nin kira sözleşmesini feshetmesinin tarafların ortak mutabakatı ile süren hastane projesinden davacının ticari dürüstlük kuralına aykırı bir şekilde devre dışı bırakılmasına neden olduğu, davacı ile davalı … Müh A.Ş. arasında kira sözleşmesinin imzalanmasından sonra iki şirket yöneticileri arasında hisse devirlerinin gerçekleştiği, bu hisse devirlerinin ve yönetim kurulunda yer almanın kira ilişkisi gereği yapıldığı, davacının sona doğru yaklaşılan hastane projesinden devre dışı bırakıldığı, sözleşmenin feshinin taraflar arasındaki rekabet ilişkisini hedef aldığı veya feshe maruz kalan davacının piyasadaki konumunu doğrudan etkilediği, rakiplerden/taraflardan birini geri plana iterken diğerini onun üzerinden üste çıkardığı, birini zayıflatırken diğerini piyasada çok daha avantajlı konuma yükselttiği, fesih gerçekleşmese idi oluşacak rekabet tablosunu doğrudan etkilediği ve sadece akde aykırılık ile giderilemeyecek daha kapsamlı zararlara yol açtığı, davalı … Müh A.Ş.’nin sözleşmeyi feshinin ticari dürüstlük kurallarına uygun düşmediği, böylelikle davalı … Müh A.Ş.’nin yukarıda sayıldığı şekilde gerçekleşen eylemlerinin haksız rekabet teşkil ettiği, davalı … AŞ açısından ise bu şirket ile diğer davalı … Müh A.Ş. arasındaki sözleşmenin imzalanmasının, bu davalının davacı ile davalı … Müh A.Ş. arasındaki sözleşmenin ihlal edilmesi veya sona erdirilmesine yönelik eylemleri nedeniyle gerçekleştiği hususunun dosya kapsamı ile ispatlanamadığı, rakip firmaların işçilerinin çalıştırılmasının tek başına haksız rekabet oluşturmadığı, davalı … AŞ’nin, davalı … Müh A.Ş. ile bağlantılı şekilde dava konusu projenin peşinde olduğunu gösteren bir delilin dosyaya ibraz edilmediği, davalı … Müh A.Ş.’nin sözleşmeyi sona erdirip, İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş. ile anlaşması arasında yalnızca 18 gün bulunmasının da haksız rekabetin varlığı açısından yeterli bir delil oluşturmadığı, asıl davada davalı, Memorial Teşhis ve Tedavi Hizmetleri A.Ş. yönünden ise bizzat davacı vekilince 05/11/2015 tarihli celsede açıklandığı üzere, bu davalının dava konusu uyuşmazlıkla ilgisinin bulunmadığı, her ne kadar davacı tarafça haksız rekabetin men’i ve haksız rekabet sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması talep edilmiş ise de dava konusu haksız rekabet iddiasının konusunu oluşturan taşınmazın hali hazırda haksız rekabet eyleminin varlığı tespit edilemeyen birleşen dava davalısı İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş. tarafından işletildiğinden bu davalının ticari faaliyetlerini engelleyecek şekilde hastane faaliyetlerinin durdurulmasına karar verilemeyeceği gerekçesiyle asıl davada; davalı Memorail Teşhis ve Tedavi Hizm. A.Ş. yönünden davanın pasif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden reddine, diğer davalı yönünden davanın kısmen kabulü ile, davalının 29/11/2011 tarihli sözleşmeyi feshederek sözleşme konusu işletmeyi davacının rakibi olan İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş.’ye kiralamasının haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitine, davacının haksız rekabetin men’i ve haksız rekabet sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması talebinin reddine, hüküm özetinin TTK’nın 59. maddesi uyarınca Ticaret Sicil Gazetesi’nde masrafı davalı … İnş. Müh. A.Ş.’den karşılanmak sureti ile ilanına, birleşen davanın ise reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı ve davalı … İnş. Müh. A.Ş. vekillerince ayrı ayrı istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İstinaf mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, asıl davada husumetin Memorial Teşhis ve Tedavi Hizmetleri A.Ş.’ye yöneltildiği, ancak davacı vekilinin 27.11.2013 tarihli dilekçesiyle, husumeti kabul edilebilir bir yanılgıya dayalı olarak adı geçen şirkete yönelttiklerini, talepleri bakımından muhataplarının İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları AŞ olduğunu beyan ederek iradi taraf değişikliği talebinde bulunduğu, mahkemece bu konuda bir karar verilmemesi üzerine de İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları A.Ş.’ye husumet yöneltilerek, birleşen davanın açıldığı, “Memorial” markası altında bir çok grup firmasının faaliyet gösterdiği, nitekim, asıl davada husumet yöneltilen Memorial Teşhis ve Tedavi Hizmetleri AŞ vekilinin husumet itirazında bulunduktan sonra İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları AŞ aleyhine verilen ihtiyati tedbire itirazda bulunduğu, ayrıca her iki şirketin de aynı vekil tarafından temsil edildiği, bu durumda husumetin kabul edilebilir bir yanılgıya dayalı olarak yanlış gösterildiğinin kabulü gerekirken bu talep hakkında olumlu olumsuz bir karar verilmemesinin doğru olmadığı, bu nedenle iradi taraf değişikliği talebinin kabulü ile, asıl davada davalı olarak gösterilen Memorial Teşhis ve Tedavi Hizmetleri AŞ’nin davanın tarafı olmaktan çıkarılmasına ve asıl davanın İstanbul Memorial Sağlık Yatırımları AŞ yönünden değerlendirilmesine karar vermek gerektiği, bu durumda, asıl dava ile sonradan açılan birleşen davanın, tarafları, dayanılan vakıaları, hukuki sebepleri ve netice-i talebi aynı olan 2 derdest dava haline geldiği, bu nedenle birleşen davanın derdestlik dava şartı nedeniyle reddine karar vermek gerektiği, davalı … İnş. Müh. A.Ş vekilinin sair istinaf itirazlarının yerinde görülmediği ancak mahkemece, asıl davanın kısmen kabul edilmesine rağmen hakkındaki dava kısmen reddedilen davalı … Ltd. Şti. yararına vekalet ücretine hükmedilmemesinin ve yargılama giderlerinin tamamından bu davalının sorumlu tutulması doğru görülmediği, bu nedenle davalı vekilinin anılan yönü hedefleyen istinaf itirazlarının yerinde olduğu, davacı vekilinin istinaf itirazlarına gelince, mahkemece, davalı “Memorial” hakkındaki davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden davacı vekilinin anılan yönü hedefleyen istinaf itirazlarının yerinde olmadığı, ancak mahkemenin de kabulünde olduğu üzere, davalı … İnş. Müh. AŞ’nin eylemlerinin davacıya karşı haksız rekabet teşkil eder nitelikte olduğu, 6102 sayılı TTK’nın 56. maddesi uyarınca, haksız rekabete maruz kalan kimsenin, haksız rekabetin tespiti yanında, bu eylemlerin menini de talep edebileceği ancak men talep edilebilmesi için haksız rekabete yol açan fiilin devam etmesi veya tekrar edilme tehlikesinin bulunması gerektiği, somut olayda, davalı …’in haksız rekabette bulunduğu ve haksız rekabete yol açan fiilinin de devam ettiği anlaşıldığından, davacının haksız rekabetin menine ilişkin talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile bu yönden davanın reddine karar verilmesi doğru görülmediği, her ne kadar davacı tarafça, 6102 sayılı Kanun’un 56/1-c maddesi uyarınca davalıların haksız rekabeti sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması için söz konusu yapıda uygulanan hastane projesinin ortadan kaldırılması talep edilmiş ise de, davalı … İnş. Müh. AŞ’nin haksız rekabet oluşturan eylemi, söz konusu taşınmaz üzerinde hastane projesi gerçekleştirilmesi olmayıp, taşınmaz üzerinde hastane olarak inşa edilen binadan, davacının bertaraf edilip binanın onun rakibi konumundaki diğer davalıya kullandırılması olduğundan hastane projesinin ortadan kaldırılması şeklindeki ref talebi yerinde görülmediği gerekçesiyle, davacı ve davalı … İnş. Müh. A.Ş vekillerinin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, esas hakkında yeniden hüküm tesis edilmek suretiyle, asıl davanın davalı … İnş. Müh. AŞ yönünden kısmen kabulüne, anılan davalının, taraflar arasındaki 29.11.2011 tarihli sözleşmeyi feshederek sözleşme konusu işletmeyi, davacının rakibi konumundaki diğer davalı … AŞ’ye kiralamasının haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitine, davalı … İnş. Müh. AŞ’nin, dava konusu Ankara İli, Çankaya İlçesi, 29188 ada 4 parselde bulunan taşınmaz üzerinde hastane niteliğinde ticari işletme faaliyetinden men edilmesine, haksız rekabetin ref’i talebinin reddine, hüküm özetinin, TTK’nın 59.maddesi uyarınca Ticaret Sicil Gazetesi’nde masrafı davalı … İnş. Müh. AŞ’den karşılanmak sureti ile ilanına, asıl davanın, davalı … AŞ yönünden reddine, birleşen davanın ise, HMK’nın 115/2. maddesi uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
Kararı davalı … İnş. Müh. AŞ vekili temyiz etmiştir.
1-) Asıl ve birleşen davalar, haksız rekabetin tespiti, meni ve refi istemine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkili ile davalı … … A.Ş arasında kira sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme ile anılan şirkete ait taşınmaz üzerinde inşa edilecek binanın, hastane olarak kullanım hakkının müvekkiline bırakıldığını, söz konusu taşınmazı hastane olarak kullanma fikrini yaratan müvekkilinin taraflar arasındaki sözleşme çerçevesinde binanın hastane olarak kullanılabilmesi için gerekli çalışmaları yaptığını, hastaneyi tanıttığını, ilerleyen süreçte, müvekkilinin söz konusu projede birlikte çalışabileceği bir ortak aramaya başladığını ve bu kapsamda davalı ….. A.Ş ile görüşmeler yaparak projeye ilişkin bilgileri bu davalı ile paylaştığını, Memorial … A.Ş ile yapılan görüşmelerden sonra müvekkilinin, akidi olan Alternatif…A.Ş ile sorunlar yaşamaya başladığını ve adı geçenin sözleşmeyi temelsiz ve haksız gerekçelerle feshederek, fesihten 18 gün sonra aynı taşınmaz için davalı … firması ile kira sözleşmesi imzaladığını, projenin önem ve değerini fark eden davalı …Ş’nin söz konusu projeyi ele geçirmek için Alternatif A.Ş’yi müvekkili ile olan sözleşmesini feshe yönlendirdiğini, nitekim kira sözleşmesinin feshinden sonra müvekkili şirketin projenin uygulanmasında kilit konumda bulunan 2 işçisinin Memorial… A.Ş tarafından ayartılarak işe alındığını, davalıların eylemlerinin 6102 sayılı TTK’nın 55/1-b-1 ve 2. maddelerine göre haksız rekabet teşkil ettiğini ileri sürmüştür. Bölge adliye mahkemesince, dosya kapsamı itibariyle, davalı ……A.Ş’nin, diğer davalı üzerinde sözleşmenin feshi iradesi yarattığının ispat edilmediği gerekçesiyle anılan davalı hakkındaki davanın reddine karar verilmiş, davalı …Ş. bakımından ise, anılan davalının, davacının yarattığı fikir sonucu oluşan ve yapımına katkıda bulunduğu binayı, taraflar arasındaki sözleşme uyarınca, davacıya tahsis etmek yerine, sözleşmeyi haksız olarak feshederek davacının rakibi konumunda bulunan diğer davalı şirkete tahsisinin, TTK’nın 54/2. maddesi kapsamında, rakipler arasındaki ilişkileri etkileyen dürüstlük kurallarına aykırı bir davranış olduğu ve bu itibarla haksız rekabet teşkil ettiği gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir. Ancak davacı yanın haksız rekabet iddiasının temeli, projenin önem ve değerini fark eden davalı …Ş’nin, diğer davalıyı kendisiyle sözleşme yapılması için feshe yönlendirdiği ve davalıların kendisine ait projeyi ele geçirmek için davaya konu haksız rekabet eylemlerini gerçekleştirdiği şeklindedir. Davalı ……A.Ş hakkındaki dava yukarıda özetlenen gerekçelerle reddedilmiş, davacı yanca bu karara karşı temyiz itirazında bulunmaması sonucunda, anılan davalının, diğer davalı üzerinde sözleşmenin feshi iradesi yarattığının ispatlanamadığı şeklindeki tespit kesinleşmiştir. Dosya kapsamındaki delillerle, davalı …Ş’nin davacı ile arasındaki sözleşmeyi salt davacıyı rakipleri ile olan rekabetinde avantajsız bir konuma sokmak amacıyla feshettiğinin ispatlanamadığı da gözetildiğinde, anılan davalının eylemlerinin haksız rekabet teşkil etmeyeceği, akde aykırılık kapsamında değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Nitekim taraflar arasındaki kira sözleşmesiyle, akde aykırılığın cezai şart müeyyidesine bağlandığı anlaşılmaktadır. Bu itibarla, bölge adliye mahkemesince, davalı …Ş’nin eylemlerinin haksız rekabet teşkil etmediği, ancak akde aykırılık kapsamında değerlendirilebileceği, huzurdaki davanın ise haksız rekabetin tespiti, meni ve refine ilişkin olduğu gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirmeye dayalı olarak anılan davalı hakkında yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bölge adliye mahkemesi kararının bozularak kaldırılması gerekmiştir.
2-) Bozma sebep ve şekline göre, davalı …Ş vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı …Ş vekilinin temyiz isteminin kabulü ile, Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, HMK’nın 373/2. maddesi uyarınca dava dosyasının Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı …Ş vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 16/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.