Rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takipte alacak tamamen tahsil edilmediği durumda kambiyo takibi yapılabilir.

12. Hukuk Dairesi         2019/14054 E.  ,  2020/6438 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlular tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Alacaklı tarafından bonoya dayalı olarak başlatılan kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile ilamsız icra takibinde, borçluların sair nedenlerle birlikte aynı ilişkiden kaynaklanan borcun tahsili için daha önceden ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi yapıldığını ileri sürerek mükerrerlik itirazında bulunduğu, mahkemece, alacaklının hem ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takip hem de kambiyo takibi yapmasının mümkün olduğunu ancak kar payı mahrumiyetine ilişkin talebin kambiyo senetlerine özgü icra takibinde istenemeyeceğinden bahisle şikayetin kısmen kabulü ile, gecikme kar payı mahrumiyeti alacak kaleminin takip talebinden çıkarılmasına, sair taleplerin reddine karar verildiği,borçlular ve alacaklı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine bölge adliye mahkemesince de tarafların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmektedir.
İİK’nun 45. maddesinde rehinle temin edilmiş bir alacağın borçlusunun iflasa tabi şahıslardan olsa bile alacaklı yalnız rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapabileceği, poliçe ve emre muharrer senetlerle çekler hakkındaki 167 nci madde hükmü mahfuz olduğu, aynı kanunun 167. maddesinde ise alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senede müstenit olan alacaklının, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte bulunabileceği düzenlenmiştir.
Somut olayın incelenmesinde; 01.03.2018 tarihinde başlatılan … 7.İcra Müdürlüğü’nün 2018/2876 Esas Sayılı takip dosyasında; alacaklı tarafından borçlular hakkında ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamlı icra takibi başlatıldığı, mükerrer olduğu iddia edilen ve 02.03.2018 tarihinde başlatılan … 6.İcra Müdürlüğü’nün 2018/2916 Esas sayılı takip dosyası ile de muteriz borçlular hakkında bonoya dayalı kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takipte bulunduğu, iş bu takibe ilişkin takip talebi ve ödeme emrinde “… 7.İcra Müdürlüğü’nün 2018/2876 Esas sayılı dosyasından tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla tahsili talebidir” ..ibaresinin yazılı olduğu, ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamlı icra takibine ilişkin icra emrinde ise “….. 6. İcra Müdürlüğü’nün 2018/….. Esas sayıl dosyasından tahsilde tekerrür olmamak kaydıya tahsili talebidir” ibraresinin yazılı olduğu görülmüş olup, her ne kadar anılan takip dosyalarında yer alan alacak miktarları kesin olarak birbirleri ile uyuşmasa da, alacaklı vekili tarafından sunulan 03.04.2018 havale tarihli cevap dilekçesinde; “….somut olayımızda alacağın teminatlarından bir kısmını teşkil eden rehinli taşınmaz ve araçlar için icra takibi başlatıldığı gibi borçlular aleyhine İİK’nun 45/3 ve 167.maddeleri gereğince takibe dayanak bono nedeniyle kambiyo senedine müstenit icra takibi yapıldığı..” şeklindeki beyan karşısında ve sair belirtilen hususlar gereği, her iki takip dosyasına konu borcun aynı borç olduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar yukarıda anılan kanun hükümleri uyarınca borç ipotek ile temin edilmiş olsa bile elinde kambiyo senedi bulunan alacaklı, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapabilirse de somut olayda öncelikle ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takibe geçildiğinden alacaklı tercih hakkını bu takip türünden yana kullanmış olup aynı borca ilişkin olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip yapamaz. Bu durumda İİK’nun 45/1 hükmü uyarınca rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip sonucunda rehin tutarı borcu ödemeye yetmez ise alacaklı kalan alacağını iflas veya haciz yolu ile takip edebilir. Bu husus kamu düzeni ile ilgili olup süresiz şikayete tabidir.
Bu durumda; şikayete konu … 6. İcra Müdürlüğü’nün 2018/2916 Esas sayılı takip dosyasına konu borçla ilgili olarak … 7. İcra Müdürlüğü’nün 20198/2876 Esasında kayıtlı ve derdest ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takibin bulunduğu anlaşılmakla mahkemece mükerrer takibin iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile istemin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsiz olduğundan bölge aldiye mahkemesi kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Borçluların temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca, istinaf talebinin esastan reddine ilişkin … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi’nin 05.11.2019 tarih 2019/1066 E.-2786 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, … 11. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 10.01.2019 tarih 2018/126 E. – 2019/8 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, 07/07/2020 gününde oy birliğiyle karar verildi.